Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego

Szkice o drodze do Indii. Topika orientalnej podróży w kulturze współczesnej

  • Nazwa Programu: Doskonała nauka – Wsparcie monografii naukowych
  • Kierownik grantu:  prof. dr hab. Anna Wieczorkiewicz
  • Nr wewnętrzny UW: 501-d131-73-0000902
  • Nr umowy: DNM/SP/513842/2021
  • Wysokość dofinansowania: 18 906,80
  • Termin rozpoczęcia: 01-12-2021
  • Termin zakończenia: 28-02-2023

Tematem monografii jest kulturowe przetwarzanie topiki drogi do Indii we współczesnej kulturze Zachodu. Topika ta charakteryzuje się bardzo dużą żywotnością – jej aktualizowanie się w tekstach literackich, narracjach filmowych oraz w konkretnych praktykach podróżniczych i w życiu codziennym stanowi antropologiczne laboratorium, w którym poznawać można zjawiska znacznie ogólniejsze. Stawiam sobie za cel, by na tym przykładzie ukazać złożone mechanizmy zaangażowane w przetwarzanie i funkcjonowanie znaków tożsamości indywidualnych i zbiorowych w warunkach działania globalnego przemysłu kulturowego w perspektywach wzajemnie do siebie odniesionych narracji i praktyk. W dwunastu rozdziałach składających się na książkę poddaję analizie warianty kulturowego przetwarzania toposu drogi do Indii, a jednocześnie ukazuję powiązania pomiędzy różnymi obszarami kultury. Uwzględniam okres krystalizowania się omawianej topiki w jej romantycznej wersji, jej przetwarzanie w obszarze kontrkultury XX wieku, a następnie w trybach kultury konsumpcyjnej i terapeutycznej. Trzon pracy stanowią szkice poświęcone polskim wariacjom toposu w tekstach podróżopisarskich, w praktykach podróżniczych i w przestrzeniach życia codziennego (w tym ostatnim przypadku dzieje się to za pośrednictwem tak zwanych „przedmiotów orientalnych”). Dają one wgląd nie tylko w przemiany powiązanych ze sobą narracji i praktyk, ale i w reinterpretację kulturowego usytuowania własnego kraju w Polsce potransformacyjnej w odniesieniu do sfery wartości. Książka ma podwójne ukierunkowanie: teoretyczne (zawiera propozycję zoperacjonalizowania pojęcia toposu w obszarze badań kulturoznawczych) oraz empiryczne (polegające na analizie materiału, ukazującego procesy kształtujące potoczną wyobraźnię i stymulujące różne praktyki życia społeczno-kulturowego). W swym usytuowaniu dziedzinowym znajduje się na pograniczu badań kulturoznawczych, antropologii i literaturoznawstwa. Skierowana jest zarówno do czytelników z kręgu akademickiego, jak i spoza niego, gdyż operuje językiem konkretu kulturowego, odwołuje się do wyrazistych przykładów, a stosowane pojęcia są sukcesywnie wyjaśniane w toku wywodu.

Tłumaczenie na język angielski monografii Jerzego Kochanowskiego „Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957” (ZNAK, Kraków 2017)

  • Nazwa Programu: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (Ministerstwo Edukacji i Nauki)
  • Kierownik grantu: prof. dr hab. Jerzy Kochanowski
  • Nr wewnętrzny UW: 501-d131-87-0000152
  • Nr umowy: NPRH/U21/SP/495549/2021/10
  • Wysokość dofinansowania: 83 744 PLN
  • Termin rozpoczęcia: 26-11-2021
  • Termin zakończenia: 25-11-2023

Przedmiotem projektu jest tłumaczenie na język angielski monografii autorstwa Jerzego Kochanowskiego „Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957” (Znak Horyzont, Kraków 2017, s. 478, ISBN 978-83-240-4208-1). Monografia w sposób pionierski pokazuje okres popaździernikowej odwilży w Polsce, w odróżnieniu od dotychczasowych prac koncentrując się nie tyle na zjawiskach politycznych, co na procesach społecznych, kulturowych i ekonomicznych. Te głębokie przemiany, zachodzące (lub rozpoczęte) w Polsce w latach1956-1957 dotykały i angażowały praktycznie wszystkie grupy społeczne, zawodowe czy etniczne. W niektórych dziedzinach były one tak rozległe i głębokie, że można wręcz zaryzykować tezę określającą lata 1956-1957 (narracja książki wybiega poza tytułowy rok między październikiem 1956 a październkiem) jako polską bramę do nowoczesności. O ile bowiem znaczna część elementów politycznych odwilży uległa dość szybko zatarciu i rozmyciu, osiągnięcia społeczne i modernizacyjne – od utrwalenia sektora prywatnego przez rozwój motoryzacji i zmiany konsumpcyjne po świadome macierzyństwo – miały charakter trwały, a skutki były odczuwalne przez następne dekady. Równie znaczący zwrot przyniósł dopiero rok 1989. O szybkości i trwałości zmian zapoczątkowanych i częściowo przeprowadzonych w latach 1956-1957 r. zadecydowały wyjątkowa koincydencja i kumulacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Z jednej strony ideologizacja życia politycznego, społecznego, gospodarczego czy kulturalnego w stalinizmie stworzyła zaplecze do szybkiego i głębokiego odreagowania. Z drugiej strony ekipie Władysława Gomułki niezwykle zależało na utrzymaniu i ugruntowaniu swojego prospołecznego, reformatorskiego wizerunku, a podejmowane reformy ekonomiczne i przyzwolenie na bardziej wyrafinowaną konsumpcję pozwalały przynajmniej złagodzić głęboką zapaść gospodarczą. Olbrzymie znaczenie miał również fakt, że aparat nadzoru i represji uległ przejściowemu – ale daleko idącemu – osłabieniu. Korzystne były również uwarunkowania międzynarodowe – w ZSRR trwała chruszczowowska odwilż, a jednocześnie na Zachodzie Europy, która ostatecznie wychodziła z powojennego kryzysu, zachodziły głębokie, strukturalne procesy społeczne, kulturowe i gospodarcze (polskie przemiany zostały pokazane na ich tle). Monografia została oparta na bardzo szerokiej kwerendzie archiwalnej i bibliotecznej. Po raz pierwszy zostały tak szeroko wykorzystane zarówno raporty RWE, jak żródła wizualne (karykatury). Książka otrzymala najważniejsze nagrody dla prac historycznych (tygodnika „Polityka”; im. Jerzego Giedroycia; im. Kazmierza Moczarskiego), została pozytywnie (czesto entuzjastycznie) zrecenzowana zarówno w periodykach naukowych (m.in. „Kwartalnik Historyczny”, „Przegląd Historyczny”, „Acta Poloniae Historica”), jak w dziennikach, tygodnikach i miesięcznikach (m.in.”Nowe Książki”, „Gazeta Wyborcza”, „Dziennik Polski”, „Newsweek Historia”, „Sieci”).

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Magdaleny Herman

Uprzejmie informujemy, że dnia 8 grudnia 2021 r. o godz. 16:30 w sali 108 budynku Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce (parter tzw. „szklanego budynku”) przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej (w trybie stacjonarnym) mgr Magdaleny Izabeli Herman. 

Tytuł rozprawy: „Kolekcja rycin Jana Ponętowskiego w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie” (streszczenie_pl_en)

Promotor:
prof. dr hab. Grażyna Jurkowlaniec
Recenzenci:
dr hab. Justyna Kiliańczyk-Zięba (recenzja)
dr hab. Zbigniew Michalczyk, prof. IS PAN (recenzja)

Dyscyplina naukowa: nauki o sztuce
Język obrony: polski
Oficjalne zawiadomienie o publicznej obronie:
zawiadomienie-pl
notification-en

Dziesięć dni przed obroną rozprawa zostanie udostępniona w Repozytorium UW (link).

„Die gotische Sakralbaukunst in Schlesien 1200–1420” – przekład na język niemiecki i wydanie książki dr. hab. Jakuba Adamskiego „Gotycka architektura sakralna na Śląsku w latach 1200-1420”

  • Nazwa Programu: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
  • Kierownik grantu: dr hab. Jakub Adamski
  • Nr wewnętrzny UW: 501-d131-87-0000151
  • Nr umowy: NPRH/U21/SP/495128/2021/10
  • Wysokość dofinansowania: 250 695 PLN
  • Termin rozpoczęcia: 18-11-2021
  • Termin zakończenia: 17-11-2024

Monografia J. Adamskiego Gotycka architektura sakralna na Śląsku w latach 1200–1420 jest znaczącym osiągnięciem współczesnej mediewistyki w Polsce. Celem tej rozprawy było nowatorskie przedstawienie głównych kierunków rozwoju architektury kościelnej na Śląsku XIII-XV wieku. Stanowi ona pierwsze w dziejach nauki tak szeroko zakrojone studium kiludziesięciu imponujących kościołów gotyckich, które do dziś kształtują charakter krajobrazu kulturowego Śląska. Struktura pracy podlega logicznej narracji, w ramach której ukazane zostały drogi przemian zachodzących w architekturze na Śląsku od początków nowej epoki stylowej około roku 1200. Autor, śledząc je i ukazując procesy wiodące do ukształtowania się jej oryginalnego języka stylowego w XIV wieku, ukazał ją w całym spektrum regionalnych i europejskich powiązań i inspiracji. Osią tematyczną pracy jest problem wykształcenia się w początku XIV wieku regionalnego modusu śląskiej architektury sakralnej, który wyróżnia tamtejsze budowle na tle całej architektury europejskiej późnego średniowiecza. Książka ta pokazuje, że niewielu regionach ówczesnej Europy, zwłaszcza w XIV wieku, powstawały kościoły parafialne i zakonne, które mogłyby się równać ze śląskimi pod względem rozmiarów, monumentalizmu i ekspresji przestrzennej wnętrza. Wiele z tych śląskich budowli to prawdziwe arcydzieła europejskiego gotyku, na co do tej pory zwykle nie zwracano uwagi – a z pewnością nie poza Polską. Jednym z głównych założeń książki jest zanegowanie dotychczasowego poglądu na kształt śląskich kościołów XIII-XV wieku jako wyniku pasywnej recepcji wzorów czerpanych niemal wyłącznie z Czech. Najważniejszym ustaleniem pracy jest wykazanie, że budowniczowie czynni na Śląsku od końca XIII wieku włączyli się w nowoczesny nurt przemian stylowych architektury gotyckiej, wywodzący się z Górnej Nadrenii, który prowadził do wykształcenia się „nowego stylu”, zwanego tradycyjnie późnym gotykiem. Autor udowodnił, że główne źródło inspiracji śląskich kościołów tego czasu leży daleko poza Polską, sięgając kręgu alzacko-szwabskiego ze Strasburgiem na czele. Świadczy to o dojrzałości kulturowej Śląska, który od końca XIII wieku należał do wiodących cywilizacyjnie regionów Europy Środkowej. Walorem naukowym pracy jest przyjęta metoda badań, łącząca skrupulatne dociekania stylowo-formalne o paneuropejskim zasięgu (od Francji i Anglii po Prusy) z badaniem różnorodnych funkcji budowli oraz społecznego zaplecza warsztatowego i fundacyjno-patronackiego. Zamierzeniem autora było rekonstruowanie kontekstu historycznego i znaczenia danego kościoła dla jego zleceniodawców i użytkowników. Przedstawiony w tej książce rozwój architektury sakralnej na Śląsku jawi się jako integralna część dziejów tej dzielnicy, nieograniczających się do kwestii politycznych, gospodarczych i społecznych. W efekcie, praca ta przynosi lepsze zrozumienie fundamentalnych procesów dziejowych, których Śląsk i jego mieszkańcy byli świadkiem i podmiotem w późnym średniowieczu.

NAUKA JEST DLA LUDZI: IV edycja konkursu

Uprzejmie informujemy, że rozpoczęła się IV edycja konkursu „Nauka jest dla ludzi” Centrum Współpracy i Dialogu (CWiD) UW. Do wygrania jest 30 tys. zł na popularyzację badań!

Nauka nie jest nudna i może służyć każdemu z nas. Taki przekaz CWiD UW chce kierować do uczestników konkursu „Nauka jest dla ludzi”. Jego cel to promowanie w Internecie i/lub w mediach tradycyjnych wyników już zrealizowanych lub realizowanych obecnie badań, które odpowiadają na ważne wyzwania społeczne i gospodarcze lub zmieniają nasze rozumienie świata. Inicjatywa jest skierowana do pracowniczek i pracowników etatowych oraz doktorantek, a także doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego.

Nagrodą w konkursie jest wsparcie w postaci doradztwa i sfinansowania przez Organizatora usług i/lub produktów zakupionych w celu zrealizowania projektu do maksymalnej kwoty 30.000 zł brutto (trzydzieści tysięcy złotych). Istnieje możliwość zorganizowania przez CWiD UW wydarzenia, takiego jak np. spotkanie z ekspertem, konferencja promująca wyniki badań, webinarium, nagranie filmu instruktażowego, edukacyjnego itp. (w formie stacjonarnej i zdalnej) czy zakup przez CWiD usług niezbędnych do realizacji promocji projektu, m.in. wynajmu przestrzeni, usług reklamowych, usług marketingowych, budowy serwisu www.

Okres wydatkowania Nagrody nie może być dłuższy niż 120 dni liczonych od rozpoczęcia pierwszych działań objętych finansowaniem z Nagrody.
Konieczne jest rozpoczęcie wydatkowania Nagrody nie później niż 45 dni po spotkaniu organizacyjnym z przedstawicielem Organizatora Konkursu.

Przyjmowanie zgłoszeń w czwartej edycji konkursu trwa do 26 listopada 2021 roku. Formularz zgłoszeniowy, a także regulamin konkursowy znajdują się pod adresem: https://cwid.uw.edu.pl/formularz-zgloszeniowy-konkursu/
W razie pytań należy kontaktować się pod adresem: kontakt@cwid.uw.edu.pl

Protokół wyborów uzupełniających do Rady WNKS

Przedstawiamy protokół z wyborów uzupełniających do Rady Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce w kurii samodzielnych nauczycieli akademickich:

protokół

 

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Chowaniec-Rylke

Uprzejmie informujemy, że dnia 25 października 2021 r. o godz. 13:15 w auli Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, ul. Żurawia 4 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej (w trybie stacjonarnym) mgr Anny Marii Chowaniec-Rylke. 

Tytuł rozprawy: „Rzadkie choroby metaboliczne – studium antropologiczne” (streszczenie rozprawy)

Promotor:
dr hab. Magdalena Radkowska-Walkowicz, prof. ucz.

Recenzenci:
dr hab. Izabella Main, prof. UAM: recenzja
dr hab. Iwona Taranowicz, prof. Uwr.: recenzja

Dyscyplina naukowa: nauki o kulturze i religii
Język obrony: polski

Oficjalne zawiadomienie o publicznej obronie:
zawiadomienie (pdf)
notificiation (pdf)

Dziesięć dni przed obroną rozprawa zostanie udostępniona w Repozytorium UW (link).

Seminarium poświęcone pamięci Profesora Włodzimierza Borodzieja

Serdecznie zapraszamy na seminarium doktorskie prof. Kochanowskiego i prof. Majewskiego poświęcone zmarłemu 11 lipca Włodzimierzowi Borodziejowi, który je ponad dwadzieścia lat temu zainicjował i który był także jego współprowadzącym. Chcielibyśmy zaprezentować Państwu kilka obszarów działalności prof. Borodzieja, także tych mniej znanych – od  Kancelarii Sejmu na początku lat 90. do ogólnoeuropejskiego projektu poświęconego okupacji, którego rezultat – monumentalna, anglojęzyczna edycja dokumentów ukazała się we wrześniu tego roku. Referentami będą (w planowanej kolejności): dr Wojciech Kulisiewicz, prof. Paweł Kowal, dr Katrin Steffen, mgr Joanna Urbanek, dr Raphael Utz, prof. Maciej Górny i prof. Tatjana Toensmeyer.

Współorganizatorem seminarium jest Katedra Historii Kultury Instytutu Historii Sztuki UW, ostatni projekt uniwersytecki, w który zaangażował się prof. Borodziej.

Termin: 21 października o godz. 17-19.30
Seminarium odbędzie się online. Link do spotkania:
https://us02web.zoom.us/j/86417492193?pwd=dUNEY01EL3pGNHFJdVM0b3hzT3FQZz09
Meeting ID: 864 1749 2193

4EU+ Alliance – kursy intensywne/workshops

W ramach Alliance 4 EU+, projekt L’Humanisme européen : questionnements de longue durée (Humanizm europejski: kwestia długiego trwania) zapraszamy na warsztaty naukowe Władza a piśmiennictwo i władza w piśmiennictwie w Europie doby humanizmu: koniec XIV wieku – początek XVII wieku przeznaczone dla historyków średniowiecza i nowożytności z Sorbonne Université, Uniwersytetu Warszawskiego i Università degli studi di Milano.

Warsztaty organizują: prof. Elisabeth Crouzet-Pavan (historia średniowieczna), Denis Crouzet (historia nowożytna) – Faculté des Lettres de Sorbonne Université – UFR d’histoire et Centre Roland Mousnier (UMR 8596 Paris) oraz dr hab. Jerzy Pysiak (historia średniowieczna) – Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce i prof. Marina Benedetti (historia średniowieczna) – Università degli studi di Milano, Dipartimento di Studi Storici.

Przedmiotem rozważań uczestników będą następujące wątki:

  1. warunki i okoliczności, w których humanizm kształtował związki między władzą a piśmiennictwem, zarówno pod względem treści, jak formy twórczości piśmiennej,
  2. okoliczności, w których, w kontekście interakcji między władzą a pismem i piśmiennictwem, piśmiennictwo i twórczość literacka otrzymały funkcję performatywną,
  3. w jakim zakresie „piśmiennictwo władzy” intencjonalnie powiększyło autorytet i władzę pisma – w jaki sposób piśmiennictwo i pismo stały się reprezentacją (manifestacją) władzy oraz czy i jak władza instrumentalizuje lub sakralizuje pismo i piśmiennictwo,
  4. zbadanie sposobów i praktyk nadawania władzy legitymizacji historycznej z pomocą piśmiennictwa,
  5. zbadanie procesu, w którym – w konsekwencji poddania piśmiennictwa kontroli ze strony władzy – władza staje się głównym tematem twórczości literackiej i nabiera cech monumentalnych.

Organizacja workshopu:

  • Workshop będzie się odbywał w Villa Finaly, Via Bolognese, 163n, 50139 Florencja.
  • W warsztatach weźmie udział 30 uczestników: po 10 osób z każdego z uniwersytetów partnerskich: studenci lub doktoranci oraz 2-3 pracowników naukowo-dydaktycznych (co najmniej ze stopniem doktora).
  • Bardzo serdecznie zapraszamy pracowników naukowo-dydaktycznych do udziału w warsztatach z przygotowanym referatem wprowadzającym w tematykę warsztatów (do 45 minut).
  • Od studentów lub doktorantów będących uczniami workshopu wymagana jest obecność podczas wszystkich trzech dni warsztatów (13, 14 i 15 stycznia). Każdy z uczestników powinien przygotować referat na temat jednego z proponowanych wątków badawczych, nie dłuższy niż 25 minut, który następnie będzie poddany dyskusji. Językami roboczymi warsztatów są: francuski, włoski i angielski.
  • Uczestnicy są oczekiwani w Villa Finaly w środę 12 stycznia 2021 r. od godziny 16.00, około 19.30 zostanie podana dla wszystkich kolacja. Wszyscy uczestnicy będą zakwaterowani w Villa Finaly od środy 12 stycznia do niedzieli 16 stycznia rano.
  • Wszystkie posiłki będą podawane w Villa Finaly. Koszt pobytu i posiłków pokrywa Sorbonne Université jako organizator warsztatów. Koszty podróży (bilety lotnicze low cost lub kolejowe) pokrywają Uniwersytety macierzyste uczestników.
  • Sobotnie popołudnie 15 stycznia będzie wolne od zajęć, aby umożliwić uczestnikom zwiedzanie Florencji.

Zarówno pracowników naukowo-dydaktycznych, jak studentów i doktorantów prosimy o zgłaszanie kandydatur do 20 października 2021 r. do północy na jeden z następujących adresów mailowych: pysiak@uw.edu.pl (dr hab. Jerzy Pysiak, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce) lub jaworska-okninska@uw.edu.pl (dr Marta Jaworska-Oknińska, Biuro Współpracy z Zagranicą UW).